Klassieke schoonrijschaatsen
Schoonrijschaatsen wijken af van andere schaatsen. Ze zijn in feite een tussenvorm van de kunstrijschaats, met een sterke ronding, en de langebaan Noor, met een veel kleinere ronding. Schoonrijschaatsen zijn iets aan de voor- en achterkant verlengd. Ze worden geslepen met een straal van twaalf tot veertien meter. Daardoor ontstaat de juiste ronding in de lengterichting van het ijzer, zodat de schaatser goed kantwisselingen kan maken. Er zijn twee soorten schoonrijschaatsen in gebruik:
- Klassieke schoonrijschaatsen. Deze schaatsen bestaan uit losse schaatsijzers met daarop hoge rijgschoenen gemonteerd. Deze schaatsen zijn al sinds 1900 in gebruik. Er zijn maar weinig schaatsenmakers geweest die zich in dit type schaats hebben gespecialiseerd. Bekende namen zijn A.K. Hoekstra (& Co) uit Warga/Wergea, G.S. Ruiter uit Akkrum, C. Stam uit Zaandijk en J. Pel tevens uit Zaandijk. Het schaatsijzer is ongeveer 0,5 centimeter dik, waardoor de schaats met leren schoen als geheel zwaar aanvoelt. In de jaren negentig van de vorige eeuw zijn er door de schoonrijder Willem Wielaard uit Apeldoorn nog enkele honderden schoonrijschaatsen van dit klassieke type handmatig vervaardigd (de zogeheten “Wielaards”). Klassieke schoonrijschaatsen zijn alleen nog tweedehands te verkrijgen en kosten tussen de € 75,- en € 150,- euro.
- Moderne schoonrijschaatsen (klapschaatsen). Deze schaatsen bestaan uit losse schaatsijzers met kunststof voetplaten. Daarnaast zijn er aparte schoenen, die met een binding aan de schaatsijzers worden bevestigd. De hak is los of wordt met een elastiek aan de schaats verbonden. Het schaatsijzer is slechts 1,5 millimeter dik. De hele set van schaats en schoen voelt licht aan aan de voet. Een complete set schaatsen inclusief schoenen kost gemiddeld tussen de € 300,- en € 400,- euro en is in principe bij iedere sportzaak te bestellen. Er zijn drie variaties:
-
Moderne schoonrijschaats van Almgrens
Almgrens “Beauty Skate” schaatsen (€ 199,- euro) met Salomon SNS Profile binding, Salomon SNS schoenen met type zool Profile of Pilot en Silent Skate System (SiSkaS gebruiksaanwijzing) hakelastieken (totaal € 299,95 euro). De Beauty Skate is verkrijgbaar in de drie verschillende lengtes Small, Medium en Large, en is voorzien van een ronding 6. De schoonrijschaatsen van Almgrens zijn te bestellen via www.almgrens.nl;
- Salomon schaatsen met Salomon schoenen;
- Zandstra “Tango” schaatsen met Rottefella binding en Alpina schoenen.
-
Over het gebruik van de twee soorten schoonrijschaatsen wordt onder schoonrijders verschillend gedacht. De klassieke schoonrijschaatsen bieden de rijder meer stevigheid omdat de schoen vastzit aan de schaats en de schoen met de rijgveters stevig vastzit aan de voet. De wendbaarheid is over het algemeen iets geringer dan bij de moderne schoonrijschaatsen. Bij de moderne schoonrijschaatsen zit de rijder wat dichter op het ijs, wat door sommigen als veiliger wordt ervaren. Het ijzer kan met één click onder de schoen worden gezet. En… je loopt op je schoenen naar de kleedkamer!
Historie Almgrens schoonrijschaatsen
Almgrens schoonrijschaats
Almgrens is in de zomer van 2006 benaderd door de Landelijke Vereniging van Schoonrijders / KNSB sectie Schoonrijden voor het ontwikkelen van een moderne schoonrijschaats. Reden: er was geen Nederlandse fabrikant meer die de klassieke schoonrijschaatsen maakte. Ten tweede wilde het zeer vooruitstrevende bestuur actief nieuwe en met name jonge leden werven. Dan begin je natuurlijk eerst met modern en blits uitziend materiaal. Almgrens kwam daarbij in de picture omdat een groot aantal leden reeds jarenlang op de Weissensee schaatsten en het genot van de Zweedse klapschaats al proefondervindelijk hadden ondervonden tijdens de 200 kilometer toertocht aldaar.
De wens voor juist een lage schaats en zo kort mogelijk maakte het noodzakelijk een compleet nieuw model te ontwikkelen. Als leverancier van Zweedse schaatsproducten weet Almgrens als geen ander de Zweedse schaatsfabrikanten te benaderen en vond in de jonge ambitieuze ondernemer Jan Sjögren uit Mora de ideale partner voor het maken van de schaats volgens de wensen van het bestuur van de Landelijke Vereniging van Schoonrijders / KNSB sectie Schoonrijden. Na vele besprekingen en proefmodellen testen op Nederlands zomerijs in Zoetermeer en Den Bosch kwam het laagste model toerschaats van Siljan Skate als de meest ideale nieuwe schaats voor het schoonrijden. Snel was de toepasselijke naam “Beauty Skate” gevonden, doordat de schaats mooi afgewerkt is en zeer compleet is.
Jan Sjögren
De Landelijke Vereniging van Schoonrijders / KNSB sectie Schoonrijden heeft 30 paar schaatsen besteld voor het geven van gratis clinics in het hele land. Nu kan iedereen deze schaats gratis uitproberen onder deskundige begeleiding van mensen van de Landelijke Vereniging van Schoonrijders of op afspraak bij de trainingsgroepen. Zodra u tijdens het uitproberen overtuigd bent van de juiste maat schoen en de juiste lengte ijzer, kunt u de schaats bestellen bij Almgrens. Ook te koop of te bestellen bij NORG te Alkmaar. Mocht u tot bestellen overgaan pas dan eerst de schoenen bij een trainingsgroep voor de maat.
Wie is Jan Sjögren / Siljan Skate
Jan Sjögren, met zijn bedrijf Siljan Skate uit Mora (Zweden), heeft zich de laatste jaren helemaal gespecialiseerd in het maken van de mooiste en snelste schaats op natuurijs. Hij was de afgelopen jaren zeer actief en succesvol bij alle wedstrijden op Zweeds natuurijs met zijn marathonschaatsen en is in korte tijd uitgegroeid tot de een na grootste schaatsfabrikant van Zweden. Naast mooi afgewerkt te zijn, zijn de schaatsen ook revolutionair wat hoogte en lengte betreft en als klap op de vuurpijl kan op elke schaats elk type binding gemonteerd worden.
Schoonrijschaatsen slijpen
Klassieke schaatsijzers van Hoekstra
Het slijpen van de schoonrijschaatsen vraagt de nodige deskundigheid, vooral bij de klassieke schoonrijschaatsen omdat het schaatsijzer nogal dik is. De slijpmachine moet op de juiste straal zijn afgesteld. Ervaren schaatsenslijpers kunnen hun slijpmachine daarop instellen.
De standaard straal ligt tussen de 5 en 6 meter, al hebben de meeste schoonrijders een straal van 6 meter, dus bijna dezelfde als de hockey’s die ook een straal van 6 meter hebben, al lopen bij de hockey’s de voor en achterzijde wel snel omhoog, wat bij de schoonrijschaats niet het geval is. Er zijn echter schoonrijders, die een ronding met een kleinere straal willen, b.v. 4 meter, wat meer gaat lijken op kunstschaatsen, waardoor je wel wendbaarder bent, maar dat is bij schoonrijden niet altijd een voordeel, omdat je een mooie strokende ‘S’ lijn op het ijs moet neerzetten.
Kunstschaatsen hebben een straal van 1.80 m tot 2.40 m. waardoor zij enorm wendbaar zijn, wat bij het ijsdansen ook beslist nodig is.
Bij de klassieke schoonrijschaats is er verschil van mening of het ijzer hol of vlak geslepen moet zijn. Door een hol ijzer ontstaan scherpe kanten waarmee volgens de voorstanders beter afgezet kan worden. Tegenstanders wijzen er op dat scherpe kanten een goede kantwisseling tegenwerken en dat vlak geslepen ijzers beter glijden.
De kosten voor het slijpen bedragen ongeveer € 20,- euro.
Slijpers
De ervaringen met slijpers lopen uiteen. De Schaats en Skeeler Speciaalzaak Norg in Alkmaar, telefoon (072) 520 47 47, e-mail info@norgsport.nl, is goed gespecialiseerd in het slijpen van schoonrijschaatsen, maar je kunt ook adressen van slijpers krijgen via de materiaalman van je trainingsgroep.